Ο όρος «ρήξη στροφικού πετάλου του ώμου» αναφέρεται στην διακοπή της συνέχειας κάποιου ή κάποιων από τους τένοντες του ώμου. Συμβαίνει μετά από κάποιον τραυματισμό υψηλής βίας ή μετά από την συσσώρευση επαναλαμβανόμενων μικροτραυματισμών. Επίσης σε περιπτώσεις που υπάρχει εκφύλιση των ιστών, μπορεί η ρήξη να συμβεί και με μικρότερης βίας τραυματισμό του ώμου.

Η ωμική ζώνη λειτουργεί με την συνεργασία πολλών αρθρώσεων, οι οποίες είναι:

Η γληνοβραχιόνιος άρθρωση
Η ακρωμιοκλειδική άρθρωση
Η στερνοκλειδική άρθρωση
Η θωρακοωμοπλατιαία άρθρωση

Περιλαμβάνει, επίσης, περισσότερους από είκοσι μυς που συντελούν στην εκτέλεση των κινήσεων του ώμου.

Το στροφικό πέταλο του ώμου συνίσταται από τέσσερεις τένοντες, με τους οποίους γίνεται η ανύψωση και οι στροφές (έσω και έξω) του άνω άκρου.

Οι τένοντες του στροφικού πετάλου είναι οι εξής:

Υποπλάτιος
Υπερακάνθιος
Υπακάνθιος
Ελλάσων στρογγυλός

Οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις πάνω από το οριζόντιο επίπεδο ή μακριά από το σώμα και ιδιαίτερα όταν μεταφέρεται βάρος είναι προδιαθεσικός παράγοντας για αυτόν τον τραυματισμό. Ο τένοντας που υφίσταται συχνότερα ρήξη είναι ο υπερακάνθιος, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις, ιδιαίτερα σε μεγαλύτερες ηλικίες, συνυπάρχουν ρήξεις σε πολλούς τένοντες μαζί (μαζική ρήξη).

Υπάρχουν δύο μορφές ρήξεων του στροφικού πετάλου του ώμου:

Μερικού πάχους ρήξη, η οποία αφορά μέρος της κατάφυσης του τένοντα στο βραχιόνιο οστούν.
Ολικού πάχους ρήξη, η οποία αφορά πλήρη αποκόλληση των τενόντιων δεσμίδων από το βραχιόνιο οστούν.

Αίτια

Μερικά από τα αίτια που μπορεί να συμβάλλουν στη ρήξη του στροφικού πετάλου του ώμου είναι:

Πτώση
Απότομη άρση βάρους
Βίαιη κίνηση με αντίσταση
Χρόνια τενοντίτιδα ή φλεγμονή του στροφικού πετάλου

Σε μεγαλύτερες ηλικίες η πάθηση μπορεί να προκληθεί με μικρότερη βία λόγω της συνυπάρχουσας εκφύλισης των ιστών.

Συμπτώματα

Στις οξείες περιπτώσεις, η ρήξη εμφανίζεται με άλγος που εντοπίζεται στον ώμο και αντανακλά στον βραχίονα. Ο πόνος μπορεί να υπάρχει στην ανάπαυση αλλά γίνεται περισσότερο αισθητό κατά την κίνηση του άνω άκρου, ιδιαίτερα κατά την απαγωγή και τις στροφικές κινήσεις του ώμου. Πολλές φορές ο πόνος είναι υπερβολικά έντονος και ο ασθενής δεν έχει τη δυνατότητα να σηκώσει το χέρι του πάνω από το επίπεδο του ώμου. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι το νυχτερινό άλγος που ταλαιπωρεί τον ασθενή και τον ξυπνά αρκετές φορές.

Όταν μια ρήξη περάσει στην υποξεία φάση, μπορεί ο πόνος να υποχωρήσει ακόμη και τελείως. Αυτό που παραμένει είναι η αδυναμία του άκρου σε απαγωγή, η οποία μπορεί να μην γίνεται αντιληπτή αν οι απαιτήσιες του ασθενούς δεν είναι μεγάλες.

Στις χρόνιες ρήξεις η ύπαρξη πόνου εξαρτάται από την αντιρρόπηση του οργανισμού. Έτσι εάν το υγιές πέταλο καταφέρνει να αντιρροπήσει τη βλάβη και να ανταποκριθεί στις λειτουργικές απαιτήσεις του ασθενούς, ο πόνος μπορεί να εμφανίζεται σε μεγάλη προσπάθεια ή μετά από έντονη χρήση. Στις περιπτώσεις που δεν επιτυγχάνεται αντιρρόπηση, ο ασθενής πονάει έντονα ακόμη και σε απλές κινήσεις, τη νύχτα και ορισμένες φορές και σε ηρεμία. Σε αυτή την κατηγορία ασθενών αναπτύσσεται αρκετά συχνά συμφυτική θυλακίτιδα ή παγωμένος ώμος, μια κατάσταση που κάνει ακόμη μεγαλύτερη την ταλαιπωρία του ασθενούς.

Διάγνωση

Η διάγνωση της ρήξης στροφικού πετάλου είναι κλινική και είναι αρκετά εύκολο για κάποιον ορθοπαιδικό χειρουργό που εξειδικεύεται στις παθήσεις του ώμου να την αναγνωρίσει. Ο απεικονιστικός έλεγχος με υπέρηχο ή μαγνητική τομογραφία επιβεβαιώνει την κλινική εντύπωση και γίνεται για να δώσει πληροφορίες για το μέγεθος της ρήξης, τη θέση της, το πάχος της, τον αριθμό των τενόντων, τις συνυπάρχουσες βλάβες και την πιθανή συνυπάρχουσα μυϊκή ατροφία. Οι παράμετροι αυτοί βοηθούν στον καθορισμό της πρόγνωσης και στον σχεδιασμό της κατάλληλης θεραπείας.

Θεραπεία

Στις περισσότερες περιπτώσεις η συντηρητική θεραπεία δίνει τη λύση. Η φιλοσοφία αυτής έγκειται στην αγνόηση της ανατομικής βλάβης, δίνοντας έμφαση στη μείωση του πόνου, της φλεγμονής και την λειτουργική αποκατάσταση. Εφαρμόζεται στις περιπτώσεις που η έκπτωση της λειτουργικότητας του στροφικού πετάλου είναι αποδεκτή και δεν επηρεάζει τις ανάγκες του ασθενούς. Έτσι χρησιμοποιούνται:

Φαρμακευτική αγωγή.
Τροποποίηση της δραστηριότητας μέχρι να ελαττωθούν τα συμπτώματα.
Ειδικό πρόγραμμα φυσικοθεραπείας για την ενδυνάμωση των μυών του στροφικού πετάλου και τη λειτουργική αποκατάσταση.
Ειδικά βοηθήματα στήριξης του άνω άκρου για ανάπαυση της τραυματισμένης περιοχής.

Στις περιπτώσεις που η έκπτωση της λειτουργίας του ώμου δεν είναι αποδεκτή ή όταν η συντηρητική θεραπεία δε μπορεί να επιτύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα, η αποκατάσταση της ανατομικής βλάβης αποτελεί την καταλληλότερη θεραπεία. Η συρραφή των τραυματισμένων τενόντων στην ανατομική τους θέση γίνεται ορθοσκοπικά. Πρόκειται για χειρουργείο μικρής επεμβατικότητας κατά το οποίο πραγματοποιείται διόρθωση της ανατομίας της περιοχής χρησιμοποιώντας ειδικά εργαλεία (άγκυρες, ράμματα). Αυτό γίνεται υπό άμεση όραση, με τη βοήθεια μια κάμερας, του αρθροσκοπίου, που λαμβάνει την εικόνα μέσα από την άρθρωση και την προβάλλει μεγεθυμένη 20 φορές περίπου σε υψηλής ανάλυσης οθόνη. Ο ασθενής δεν χρειάζεται να νοσηλευτεί και συνήθως παίρνει εξιτήριο την ίδια ημέρα. Μετά από τις πρώτες ημέρες είναι σε θέση να ανταποκρίνεται στις καθημερινές ασχολίες του (πχ. οδήγηση, πληκτρολόγηση, γράψιμο) χωρίς πόνο, ενώ ο χρόνος επιστροφής σε χειρωνακτική εργασία και σε αθλητική δραστηριότητα (επαγγελματική ή για αναψυχή) καθορίζεται από παραμέτρους όπως: